فصلنامه هنرنامه
پیاپی 16 (پاییز 1381)

انگاره ی «بانوی حیوانات» در آثار هنری همه ملتهای قدیمی و در همه سرزمینها دیده شده است. این انگاره ارتباط الهه ها و نیروی مؤنث را با حیوانات به عنوان حامی و حوش و نیز خالق موجودات زنده نشان می دهد. بانوی حیوانات که با عنوانهای دیگر همچون «الهه مادر»، «مادر کبیر» و القاب دیگر همپوشانی دارد، حاکی از پیچیدگی ادیان اولیه است. به نظر می رسد این انگار ریشه در دوره پارینه سنگی دارد، اما دوره ی اوج شکوفایی آن از عصر نوسنگی تا دوره ی برنز است...

آیین بودایی ذن، طی روند خود عمیقترین اثرات را بر فرهنگ و هنر ژاپن بر جا گذاشته است و چنان با این فرهنگ در آمیخته که حتی در جزیی ترین امور روزمره راه یافته است و هنرهای ریشه داری از جمله: آیین چای نوشی، گل آرایی، تیر و کمان، شمشیر زنی، هایکو و غیره را پدید آورده است. در این مسیر، این هنرها تبدیل به هنرهایی اصیل و باطنی شدند و از فن گذشته به هنر نا هنر که از نداستگی می روید، تبدیل شدند.

در روزهای پایانی ماه یازدهم از سال 2002 میلادی (دقیقآ 23/11/2002) خبر فوت بزرگ مردی در دنیای هنر، از طریق رسانه های بین المللی، منتشر شد که در طول حیات پر برکتش تاثیر ژرفی بر مدرنیسم سده بیستم داشت. او روبرتو ماتای شیلیایی بود. ماتا در 11/11/11 متولد شد (گویی عدد 11 پیوندی ناگسستنی با وی داشت زیرا مرگش نیز در ماه یازدهم از سال 2002 رخ داد). ماتا دانش آموخته ی رشته معماری از دانشگاه کاتولیگ سانتیاگو شیلی بود.

این مقاله از سه بخش تشکیل شده است. در بخش اول به تصویری کلی از تاریخ شیشه گری و تجربه ای که در این راه به دست آمده اشاره شده است. در بخش دوم وضعیت هنر شیشه گری با تکیه بر اطلاعات جمع آوری شده از کارگاه های شیشه گری تهران بررسی شده و وضعیت اقتصادی اجتماعی فنی آنها مورد بحث قرار گرفته است. در بخش سوم اهمیت توجه به این هنر و مشکلات آن از نظر سرمایه گذاری و آموزش و جایگاه آن در کشورهای صنعتی اشاره شده است...

شبه قاره ی هند از پهناورترین مناطق حاصلخیز آسیا می باشد. وفور نعمت در این سرزمین باعث شده است نه تنها جمعیت کثیری در آن رشد کند که گروه ها و جماعات فراوان و متنوعی نیز به آن مهاجرت نمایند. اما با وجود این تنوع، اقلیم گرم و مرطوب و پر باران آن همواره سبب گردیده است حرکتهای هنری و فرهنگی این جماعات، در شکلها و رفتارهای مشابهی صورت گرفته به مشترکات بسیاری برسند. از بهترین نمونه های عینی این جریان، در جنوب شبه قاره ی هند، هنر منبتکاری چوبی است که از مهمترین و اصیلترین صنایع هنری این سرزمین می با شد. منبت چوب...

خط و کاشی دو هنر اصیل اسلامی هستند. این دو هنر از زمره هنرهای مهم هستند که در ادوار گوناگون به طور یکنواخت خود را نشان نداده اند، گاهی رو به پیشرفت بوده و زمانی در آن ضعف دیده شده است. ترکیب خط و کاشی هنر دنیای متفاوتی است. خطوط یا دارای جنبش و تحرک است و یا نمودار اندیشه های نمادین حرکاتی که به آنها داده می شود تا نظر بیننده را به طرف خود جلب کند. هنر کاشیکاری نیز دنیایی از رنگهای آسمانی و نقوش انتزاعی و ماورائی است که وقتی صحبت از آن به میان می آید صفا و خلوص مساجد مسلمانان در خاطر انسان جلوه گر می شود...

امروزه یکی از موضوعهای مورد توجه پژوهشگران، منتقدین و اجرا کنندگان تئاتر، «تاویل (interpretation)» نمایشنامه است. با وجود آنکه در کشور ما، پیدایش تئاتر به شیوه ی کلاسیک با تاویل آغاز شده و همچنان مورد نظر است، کمتر مبانی نظری آن مورد مطالعه و بحث قرار گرفته، در حالی که چنین مقوله ای بنا به اهمیتش سزاوار توجه بسیاری است. با توجه به این مهم، مقاله پیش رو ا رائه شده که شامل مقدمه، چهار بخش و نتیجه گیری است: بخش اول: تاویل انتقادی، تاویل اجرایی...

یوتوپیا واژه ای است یونانی در دو معنای لامکان، هیچ کجا و نیز کنایه ای طنزآمیز از مکان خوب و خوبستان. یوتوپیا و سینما عرصه ای بکر و نا آزموده است. بویژه در مباحث فلسفی هنری ایران که گشایش اندیشه ی یوتوپیا و بررسی مفاهیم و سیر تاریخی آن، اگر نه بی رهرو اما، مهجور مانده است. در چنین زمینه ای، طرح چگونگی نسبت یوتوپیا و سینما مملو از دامچاله ها و تنگناها است. جستار حاضر، تلاشی است در گشایش بحث.